در این مقاله نکاتی در خصوص سامانه مودیان را مرور می کنیم:

 

سامانه مودیان چیست؟

سازمان امور مالیاتی به جهت افزایش شفافیت اطلاعات مالیاتی و جلوگیری از فرار مالیاتی که از طرق مختلف از جمله صدور صورتحساب‌های تقلبی یا صوری بود؛ اقدام به راه اندازی سامانه مودیان نموده است. سامانه‌ای که تحت مدیریت سازمان در آن به هر مودی، کارپوشه ویژه‌­ای اختصاص یافته و تبادل اطلاعات میان مودیان و سازمان منحصرا از طریق آن کارپوشه انجام می­‌شود.

هدف از طراحی و توسعه این سامانه، جلوگیری از فرار مالیاتی و کاهش نیاز به رسیدگی‌های ممیز محور است. دسترسی به سامانه مودیان از طریق آدرس اینترنتی my.tax.gov.ir امکان‌پذیر است و مشمولین باید صورت‌حساب‌های الکترونیک خود را در موعدهای مقرر به این سامانه ارسال کنند.

قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان، اصطلاحات جدید مالیاتی را معرفی کرده است. برای درک کامل قانون جدید پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان به‌منظور اجرای بهتر قوانین، در قدم اول باید با تعاریف جدید و مهم ارائه‌شده در این قانون آشنا شوید.

 

سامانه مودیان؛ درگاهی برای تبادل اطلاعات مالیاتی با سازمان

در بخش ابتدایی مقاله درباره سامانه مودیان توضیحات کاملی را ارائه دادیم. به‌طورکلی، سامانه مودیان چهار ویژگی زیر را دارد:

• تحت مدیریت سازمان مالیاتی است.
• برای هر مودی مالیاتی یک کارپوشه تعریف می‌شود.
• به وسیله‌ای که حافظه مالیاتی دارد، متصل می‌شود.
• مرجع ثبت، صدور و استعلام صورتحساب است.

درواقع، مودیان مالیاتی برای ارسال صورتحساب‌ها و اظهارنامه‌های مالیاتی موظف به ثبت نام در این سامانه هستند.

 

پایانه‌های فروشگاهی؛ دستگاه‌های pos و درگاه پرداخت الکترونیکی

اصطلاح مهم دیگری که در عنوان قوانین سامانه مودیان آمده، پایانه‌های فروشگاهی است. هر دستگاهی که سه قابلیت زیر را داشته باشد به عنوان یک پایانه فروشگاهی شناخته می‌شود:

• اتصال به شبکه‌های پرداخت رسمی کشور
• اتصال به سامانه مودیان
• صدور صورتحساب الکترونیکی

رایانه، دستگاه کارتخوان بانکی (POS)، درگاه پرداخت الکترونیکی یا هر وسیله دیگری که به شبکه‌های پرداخت وصل می‌شود، جزو دسته پایانه‌های فروشگاهی قرار می‌گیرد. توجه داشته باشید پایانه‌های الکترونیکی نیز موظف به ارسال صورتحساب الکترونیکی در موعدهای مقرر هستند که باید از طریق سامانه مودیان ارسال شود.

 

صورتحساب الکترونیکی؛ گزارش الکترونیکی پرداخت‌ها

در قانون جدید سامانه مودیان و پایانه‌های فروشگاهی، صورتحساب‌های الکترونیکی اهمیت ویژه‌ای دارند. این صورتحساب‌ها شماره منحصر‌به‌فرد مالیاتی دارند و در حافظه مالیاتی فروشنده ذخیره می‌شوند.

انواع صورتحساب‌های الکترونیکی بسته به نوع کسب‌وکار متفاوت بوده و الگوی یکسانی ندارند. نوع سوم این صورتحساب‌ها شامل رسید یا گزارش الکترونیکی دستگاه کارتخوان یا درگاه پرداخت با شماره منحصر‌به‌فرد مالیاتی است.

 

حافظه مالیاتی؛ نوعی حافظه الکترونیکی برای ذخیره اطلاعات

حافظه مالیاتی یک ابزار الکترونیکی برای ثبت و نگهداری اطلاعات صورتحساب‌های الکترونیکی و انتقال آن‌ها به سامانه مودیان است. این حافظه تحت نظارت سازمان امور مالیاتی کشور عمل می‌کند و هر حافظه یک شناسه یکتا دارد که توسط این سازمان تخصیص داده می‌شود. مودیان از حافظه مالیاتی برای ثبت صورتحساب‌های خود استفاده می‌کنند.

 

شماره منحصر‌به‌فرد مالیاتی برای هر صورتحساب الکترونیکی

شماره منحصر‌به‌فرد مالیاتی، شماره‌ای ۲۲ کاراکتری است که به‌ازای هر صورتحساب الکترونیکی صادر می‌شود. اعداد صورتحساب الکترونیکی از چپ به راست به ۴ بخش تقسیم می‌شوند:

• شش کاراکتر اول: شناسه حافظه مالیاتی(شناسه یکتا)
• پنج کاراکتر بعدی: تاریخ صورتحساب
• ده کاراکتر بعدی: سریال صورتحساب
• کاراکتر آخر: رقم کنترلی

 

A321FS،04E25،0000000005،1

 

زمانی که بخواهید یک صورتحساب را اصلاح یا ابطال کنید، به شماره منحصربه‌فرد مالیاتی نیاز خواهید داشت.

 

مشمولین قانون پایانه های فروشگاهی و سامانه مودیان

مشمولین قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان شامل کلیه صاحبان مشاغل (صنفی و غیرصنفی) و اشخاص حقوقی موضوع فصل‌های ۴ و ۵ قانون مالیات‌های مستقیم هستند. این قانون به دو دسته از افراد اشاره دارد: مشاغل و شرکت‌ها. مشاغل به همه اشخاصی گفته می‌شود که صاحب کسب‌وکار هستند و با نام خودشان فعالیت می‌کنند؛ به عبارت دیگر شرکت یا مؤسسه‌ای ثبت نکرده‌اند.

از طرفی شرکت‌ها شامل اشخاص حقوقی است که با ثبت شرکت یا مؤسسه، کد اقتصادی یا شناسه ملی دریافت کرده‌اند. به بیان ساده، همه اشخاص حقیقی و حقوقی موظف به ثبت‌نام در سامانه مودیان هستند و به عنوان مودیان مالیاتی شناخته می‌شوند. توجه داشته باشید که برای مشمولین قانون سامانه مودیان و مشمولین قانون پایانه‌های فروشگاهی، ارسال صورتحساب به سامانه مودیان بدون نرم افزار نیز ممکن است. نکته مهم ارسال صورت حساب‌ها در موعد‌های مقرر است که جایزه‌های خوش‌حسابی را در بلند مدت به همراه خواهد داشت.

 

مهلت ارسال صورتحساب الکترونیکی به سامانه مودیان

مهلت ارسال صورت‌حساب اوایل 7 روز بود که عملا با توجه به زیرساخت‌ها 30 روز طول می‌کشید که بعدها این مهلت به 21 روز کاهش یافت و اکنون تنها 12 روز زمان دارید.

 

جرائم اجرا نکردن قانون جدید سامانه مودیان

برای اطمینان از اجرای قانون سامانه مودیان، جریمه‌های سنگینی برای مودیان متخلف تعیین شده است. در صورت تخلف، مودیان موظف به پرداخت ۱۰ درصد مبلغ فروش یا ۲۰ میلیون ریال (هرکدام بیشتر باشد) خواهند بود. تخلفات شامل موارد زیر است:

• عدم عضویت در سامانه مودیان
• عدم استفاده از پایانه فروشگاهی
• عدم استفاده از حافظه مالیاتی
• استفاده از حافظه مالیاتی دیگران برای خود
• استفاده از حافظه مالیاتی خود برای دیگران
• عدم اعلام شماره‌حساب‌های بانکی واحد اقتصادی که گردش مالی را با آن‌ها انجام می‌دهد

که البته جریمه مهم‌تر از دست دادن معافیت، نرخ صفر و مشوق‌های مالیاتی موجود در قانون مالیات‌های مستقیم است که به مراتب باعث خسارات جبران نشدنی به مودیان مالیاتی بی اطلاع می‌شود.

 

هم‌چنین در صورت تحویل ندادن صورتحساب چاپی یا مخدوش کردن آن، جریمه‌ای برابر با دو درصد فروش یا 20 میلیون ریال تعیین شده است. این جرایم به‌صورت سالانه و متناسب با تورم تنظیم می‌شوند.

طبق قانون، از اول مهر 1403 شرکت‌های بزرگ و از اول دی 1403 سایر مودیان مشمول جرایم جدید خواهند شد. سازمان امور مالیاتی نیز مطابق ماده 191 قانون مالیات‌های مستقیم، اختیار بخشودگی این جرایم را دارد.

 

صورتحساب‌های خارج از سامانه مودیان

طبق ماده 3 قانون تسهیل تکالیف مودیان تا پایان سال 1403 صورت‌حساب‌هایی که خارج از سامانه مودیان صادر شده‌اند، همچنان قابل قبول هستند. در این مدت، سازمان امور مالیاتی در پایان هر دوره مالیاتی برای مودیان بر اساس اطلاعات موجود اظهارنامه تهیه می‌کند.

 

مراحل ثبت نام و ورود سامانه مودیان مالیاتی

ثبت‌نام و ورود به سامانه مودیان مالیاتی مانند ثبت‌نام در سایر سامانه‌های الکترونیک نیست که فقط با ارائه مدارک شناسایی و احراز هویت بتوانید به همه امکانات مربوط به این سامانه برای ثبت نام و ورود به سامانه مودیان مالیاتی، مراحل مختلفی نیاز است که فقط با ارائه مدارک شناسایی و احراز هویت انجام نمی‌شود. این مراحل شامل موارد زیر هستند:

• ثبت‌نام در نظام مالیاتی و تشکیل پرونده
• دریافت گواهی امضای الکترونیک
• دریافت شناسه یکتای حافظه مالیاتی
• دریافت شناسه کالاها و خدمات

این مراحل برای ایجاد امکان ارسال صورتحساب الکترونیکی به سازمان مالیاتی الزامی هستند.

 

1. ثبت‌نام در نظام مالیاتی و تشکیل پرونده؛ اولین قدم ورود به سامانه مودیان مالیاتی

برای ثبت نام سامانه مودیان ابتدا باید در نظام مالیاتی ثبت‌نام کنید و پرونده مالیاتی تشکیل بدهید. احتمالا قبلا برای پرداخت مالیات عملکرد سالانه، این کار را انجام داده‌اید.

اگر هنوز پرونده مالیاتی خودتان را در سامانه ملی خدمات مالیاتی تشکیل نداده‌اید، باید برای ثبت‌نام به سایت my.tax.gov.ir مراجعه کنید. مرحله دوم فرایند ثبت‌نام در سامانه مودیان نیاز به دقت و توجه بیشتری دارد که در ادامه بررسی می‌کنیم.

۲. دریافت گواهی امضای الکترونیک؛ پیش‌نیاز دریافت شناسه یکتای حافظه مالیاتی

برای دریافت گواهی امضای الکترونیک، ابتدا به سایت gica.ir مراجعه کنید. سپس روی گزینه «درخواست صدور گواهی امضای الکترونیکی» کلیک کنید و مراحل ثبت نام و احراز هویت را تکمیل کنید.

پس از تکمیل مراحل، یک کد رهگیری دریافت خواهید کرد. با این کد به دفاتر پیشخوان دولت مراجعه کرده و توکن امضای الکترونیک خود را دریافت کنید. این توکن شبیه به یک فلش مموری است و برای استخراج کلید عمومی سامانه مودیان و دریافت شناسه یکتای حافظه مالیاتی استفاده می‌شود.

3. دریافت شناسه یکتای حافظه مالیاتی از طریق کارپوشه سامانه مودیان

پس از استخراج کلید عمومی سامانه مودیان از توکن امضای الکترونیک، باید شناسه یکتای حافظه مالیاتی را دریافت و توکن سامانه مودیان را ثبت کنید. سازمان امور مالیاتی برای کلیه مودیانی که پرونده مالیاتی دارند، کارپوشه‌ای در درگاه ملی خدمات مالیاتی به نشانی my.tax.gov.ir ایجاد کرده است.

با ورود به این درگاه و کلیک روی گزینه «شناسه‌های یکتا حافظه مالیاتی»، می‌توانید فایل کلید عمومی را بارگذاری و شناسه یکتای حافظه مالیاتی را دریافت کنید. سپس با این شناسه و مدارک لازم مانند آگهی تاسیس و آخرین تغییرات شخص حقوقی، به یکی از دفاتر پیشخوان دولت مراجعه کنید تا توکن سامانه مودیان را دریافت کنید.

۴. دریافت شناسه کالا و خدمات برای ارسال صورتحساب‌ها

شناسه کالا و خدمات شامل کدهایی است که سازمان امور مالیاتی برای شناسایی کالاها و خدمات مختلف تعیین کرده است. این شناسه به دو دسته تقسیم می‌شود:

• شناسه عمومی کالا و خدمات
• شناسه خصوصی کالا و خدمات

فعلاً ارسال شناسه خصوصی الزامی نیست و مودیان باید از شناسه عمومی کالاها استفاده کنند. این شناسه‌ها شامل لیستی از تمامی کالاها و خدمات به همراه کدهای مربوطه هستند. برای دریافت شناسه کالا و خدمات خود به سایت stuffid.tax.gov.ir مراجعه کنید. اگر شناسه مورد نظر شما در این سایت موجود نیست، باید به سامانه جامع تجارت به نشانی ntsw.ir مراجعه و اقدامات لازم را انجام دهید.

 

چطور صورتحساب الکترونیکی به سازمان امور مالیاتی ارسال کنیم؟

ارسال فاکتور در سامانه مودیان یکی از مهم‌ترین عملیات‌هایی است که باید آن را بیاموزید. پس از ثبت‌نام و ورود به سامانه، می‌توانید صورتحساب‌های الکترونیکی خود را به سازمان امور مالیاتی ارسال کنید. این کار از سه روش قابل انجام است:

• ارسال مستقیم توسط مودی
• ارسال توسط شرکت‌های معتمد
• ارسال توسط سامانه‌های دولتی

 

برای ارسال سریع و آسان اظهارنامه‌ها و صورتحساب‌های الکترونیکی، می توانید انجام این امور را به شرکت مادیار یسپارید.